બાળકો તેમના માતા-પિતાની સાથે શરૂઆતમાં સૌથી વધુ સમય વિતાવે છે. બાળકનો વિકાસ તેના આહાર અને આહારશૈલી પર આધાર રાખે છે. ઘણીવાર લોકો એકબીજાનું આંધળુ અનુકરણ કરવામાં બાળક માટે જરૂરી કેટલીક મૂળભૂત વાતોનું ધ્યાન નથી રાખતા. તેના કારણે બાળકોનું મન, સ્વભાવ અને વર્તન પર સૌથી વધુ પ્રભાવ માતાપિતા નો પડે છે.
બાળકનાં સારસંભાળ અને ઉછેરમાં કેટલીક આદતો નાનપણથી જ શીખવવામાં આવે, તો તેનું સારુ ઘડતર થઈ શકે છે. ઘણી વખત જોવા મળ્યું છે કે માતાપિતા જાણતા-અજાણતાં કેટલીક ભૂલો કરે છે જેની અસર બાળકોના મગજ પર પડે છે, જેના કારણે તેઓને જીવનમાં ઘણા પડકારો અને મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડે છે. બાળકો ધીમે ધીમે ભાઈ-બહેન, માતાપિતા, ઘરના અન્ય સભ્યો, મિત્રો અને સમાજમાં રહેવાનું શીખે છે, પરંતુ માતાપિતાનો ટેકો સૌથી મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
બાળકોને સમય ન આપવામાં સક્ષમ :- આપણે જાણીએ છીએ કે વર્તમાન સમયમાં બધા લોકોનું જીવન ખૂબ જ વ્યસ્ત બની ગયું છે. વ્યસ્ત જીવનશૈલીને લીધે માતાપિતા બાળકોને સમય નથી આપી શકતા જેના કારણે બાળકોના માનસિક વિકાસ અને સામાજિક વિકાસને અસર થાય છે.
વ્યસ્ત માતાપિતાને લીધે બાળકોને આઝાદી મળે છે અને માતાપિતા યોગ્ય રીતે બાળકોનું નિરીક્ષણ કરી શકતા નથી, જેના કારણે બાળકો તેમના મન મુજબ કામ કરે છે. જો બાળકોથી કોઈ ભૂલ થઈ જાય છે તો માતાપિતા તેને છુપાવી છે અને ખોટું પણ બોલે છે. આ કારણે તમે તમારા વ્યસ્ત જીવનમાંથી બાળકો માટે થોડો સમય કાઢવો જોઈએ.
બાળકોને રમવાનો યોગ્ય સમય :- બાળકના વિકાસ જેટલુ મહત્વ ભોજનનું છે, તેટલુ જ મહત્વ રમતગમતનું પણ છે. બાળકને તમે ભલે પોષણયુક્ત ખોરાક આપતા હોય, પરંતુ જો તેને રમતગમતમાં રસ જ નથી, તો તેનું શરીર પોષણ લેવા સક્ષમ જ નથી. દિવસમાં ૯૦ મિનિટ સુધી રમવુ બાળક માટે જરૂરી છે.
માતા-પિતાએ બાળક પર ભણતરનો ભાર એટલો પણ ન રાખવો, કે તે રમવા માટે ૯૦ મિનિટ જેટલો પણ સમય ન કાઢી શકે. ઉછળકૂદ કરતું બાળક સામાન્ય રીતે સંપૂર્ણ ખોરાકમાંથી જ પોતાનું પોષણ મેળવી લે છે. કારણકે તેનું શરીર તેના ખોરાકમાંથી દરેક તત્વનો ઉપયોગ કરતું થઈ જાય છે.
બાળકોને વધુ સંબંધોમાં રાખવા :- બાળકોનું મન ખૂબ જ ચંચળ હોય છે તેને શું સાચું અને શુંખોટું છે? તે વાતની કોઈ સમજ હોતી નથી. ઘણા માતાપિતા હોય છે જેઓ તેમના બાળકો બગડવાના ડરથી બાળપણથી જ તેમના બાળકોને ખૂબ જ બંધનમાં રાખે છે, પરંતુ આ ભૂલને કારણે બાળકનો માનસિક વિકાસ યોગ્ય રીતે થતો નથી.
બાળકો પાસેથી જરૂર કરતાં વધુ અપેક્ષા રાખવી :- માતાપિતા ઇચ્છે છે કે તેમના બાળકો તેમની અપેક્ષાઓ પ્રમાણે જીવે પરંતુ ઘણી વખત એવું બને છે કે માતા-પિતા જેઓ તેમની આશા પર બેઠા રહે છે, તેમની અપેક્ષાઓ પ્રમાણે જીવતા નથી.
આવી સ્થિતિમાં માતાપિતા સતત તેમના બાળકો પર માનસિક દબાણ બનાવવાનો પ્રયાસ કરે છે. જો તમે આવી ભૂલ કરો છો તો આને લીધે બાળકનું મગજ યોગ્ય રીતે વિકસિત થઈ શકતું નથી,એટલું જ નહીં પરંતુ બાળકની શીખવાની ક્ષમતાને પણ અસર થાય છે.
બાળકોને માર મારવાની અને ઠપકો આપવાની ભૂલ :- માતાપિતા હંમેશાં તેમના બાળકોને સુધારવાનો પ્રયાસ કરે છે, જેના કારણે ઘણી વાર તેઓ બાળકોને મારે છે. પરંતુ આ ભૂલને કારણે, બાળક ડિપ્રેશનમાં આવી શકે છે.
બાળકમાં વિરોધી માનસિકતા હોવાની સંભાવના રહે છે. તેથી માતાપિતાએ આ વાતનું ધ્યાન રાખવું પડશે કે બાળકોને નિંદા કરવા અને માર મારવા કરતાં તેમનું મન શાંત રહેવું વધુ સારું રહેશે અને બાળકોને બેસાડીને સમજાવાનો પ્રયત્ન કરો.જો તમે બાળકોનો વિશ્વાસ જીતી લો છો તો બાળક તેના જાતથી જ સુધરી જશે.